معارف

"سخنرانی حجت الاسلام شریفی هیئت اباالفضل چمن آبادی های مقیم مشهد بمناسبت اربعین

منزل دکتر حبیبی

مورخه۱۴۰۴/۵/۲۲

امام حسن عسكري عليه السّلام حضرت فرمودند:

عَلاماتُ المؤمنِ خَمسٌ: صَلَواتُ إحدي و خَمسينَ، و زيارةُ‌ الأربعينَ، و التَّخَتُّم بِاليَمينِ، و تَعفيرُ الجَبينِِ، و الجَهْرُ بِبسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ.[1]

«نشانه‌هاي مؤمن پنج چيز است: اوّل: نماز پنجاه و يك ركعت (واجب و نافله در طول شبانه روز). دوّم: زيارة اربعين حضرت سيّد الشّهداء عليه السّلام. سوّم: انگشتر در دست راست نمودن. چهارم: پيشاني بر خاك گذاردن. پنجم: بلند گفتن بسم‌ الله ‌الرّحمن الرّحيم در نمازهاي جهريّه (صبح، مغرب و عشاء).

مضامین زیارت اربعین

در حدیث معروف امام حسن عسکری(ع) «زیارت اربعین»، یکی از پنج علامت مؤمن شمرده شده است؛ چه بر سر تربت و مزار سیدالشهدا(ع) خوانده شود و چه از راه دور؛ بنابر آنچه به دست ما رسیده است. .

اول -متن زیارت اربعین را حضرت صادق(ع) به صفوان بن مهران (معروف به صفوان جمّال) آموخته است و فرموده که این زیارتنامه را هنگامی که آفتاب روز اربعین برآمد و روز بلند شد، بخواند. این توصیه، اهمیّت این زیارت مأثور را می رساند.

«. علامه مجلسی در جلد 98 بحارالانوار،

چراامام ع به صفوان جمال این زیارت را آموختند بااینکه ایشان یک شرکت حمل ونقل دارند

بنابراین شایسته است که در متن و محتوای «زیارت اربعین»، دقت و تدبّر شود، تا زائران و محبان سیدالشهدا(ع) از معارف ناب و مفاهیم بلند آن مستفیض شوند. محورهای عمده این زیارتنامه را می توان چنین برشمرد:

دوم ۱. ترسیم سیمای امام حسین(ع)

زیارت اربعین، همچون بسیاری از زیارتنامه های دیگر با «سلام» آغاز می شود که نشانه تولاّی شیعی نسبت به اولیای دین است و مخاطب این سلام، با اوصاف و القابی یاد می شود که هر کدام، بُعدی از ابعاد شخصیت سیدالشهدا را نشان می دهد. از آن حضرت، با عناوینی همچون ولیّ خدا، حبیب خدا، خلیل خدا، برگزیده خدا، شهید مظلوم، گرفتار رنج ها و مصیبت ها و کشته اشک ها یاد می شود: «... السلام علی اسیر الکُرُبات و قتیل العَبَرات. ..».

اَلسَّلاَمُ عَلَي وَلِيِّ اللَّهِ وَ حَبِيبِهِ اَلسَّلاَمُ عَلَي خَلِيلِ اللَّهِ وَ نَجِيبِهِ

سلام بر وليّ خدا و حبيبش، سلام بر دوست خدا و نجيبش،

پس از بیان این اوصاف و مقامات، زائر در پیشگاه خدا شهادت می دهد که آن امام شهید، ۱-ولیّ خدا و

إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ (55مایده)

ولىّ و سرپرست شما، تنها خداوند و پيامبرش و مؤمنانى هستند كه نماز را برپا مى دارند و در حال ركوع، زكات مى دهند ۲-فرزند ولیّ خدا ۳-و صفی پروردگار و فرزند ۴-صفیّ خداست، تا این گواهی، عمق ایمان و باور زائر را نشان دهد و این اعتقادات را در جان او بنشاند.

سوم در فرهنگ دینی و اسلامی، "حبیب الله" به معنای "دوستدار خدا" یا "محبوب خدا" است و به افرادی گفته میشود که به دلیل ۱-تقوا، ۲-ایمان، ۳-عبادت۴- و اخلاق نیکو، نزد خداوند جایگاه ویژه‌ای دارند. برخی از شخصیت‌هایی که در متون دینی با عنوان **"حبیب الله" شناخته می‌شوند، عبارتند از:

۱. پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص)

- در احادیث و روایات، پیامبر اکرم (ص) با عنوان **"حبیب الله"** یاد شده‌اند.

حَبیب‌ُالله به‌معنای دوست و محبوب خدا[۱] از لقب‌های حضرت محمد(ص).

این لقب در روایاتی که از امامان شیعه در الکافی نقل‌شده به پیامبر(ص) نسبت داده است.[۲] بنا بر روایتی که در کتاب الاَمالی سید مرتضی، نقل شده امام کاظم(ع) خود را با عبارت «أنا ابن‌مُحَمَّد(ص) حبیب‌الله» معرفی کرده[۳] همچنین بنا بر روایتی که در تفسیر فرات کوفی نقل شده امام باقر(ع)، حضرت فاطمه(س) را با تعبیر «بِنتُ حَبیب‌ِاللَّه‏» خطاب کرده است.[۴]

لقب «حبیب‌الله» در زیارت‌نامه‌ها برای دیگر شخصیت‌های اسلامی نیز به‌کار رفته است. امام علی(ع)[۵] امام حسن(ع)[۶] و امام حسین به این لقب مورد خطاب قرار گرفته‌اند. در زیارت رجبیه با عبارت «السَّلَامُ عَلَیکَ یا حَبِیب‌الله وَ ابنَ‌حَبِیبِهِ» به امام حسین(ع) سلام داده شده است.[۷]

علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار، روایتی نقل می‌کند که پیامبر اسلام در فراق امام علی(ع) می‌گفت رسول اللّه صلي الله عليه و آله :

لَيلَةَ عُرِجَ بي إلَى السَّماءِ رَأَيتُ عَلى بابِ الجَنَّةِ مَكتوبًا : لا إلهَ إلاَّ اللّه ُ ، مُحَمَّدٌ رَسولُ اللّه ِ ، عَلِيٌّ حَبيبُ اللّه ِ ، وَالحَسَنُ وَالحُسَينُ صَفوَةُ اللّه ِ ، فاطِمَةُ خِيَرَةُ اللّه ِ ، عَلى باغِضِهِم لَعنَةُ اللّه ِ

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله :

شبى كه مرا به معراج بردند، ديدم كه بر در بهشت نوشته شده است: معبودى جز اللّه نيست، محمّد رسول خداست، على حبيب خداست، حسن وحسين برگزيده خدايند، فاطمه منتخب خداست، لعنت خدا بر دشمن آنان باد.

تاريخ بغداد : 1 / 259 وفيه «حبّ اللّه » والصحيح ما أثبتناه كما في سائر المصادر ، تهذيب تاريخ دمشق : 4 / 322 ،

۲. حضرت ابراهیم (ع)

- در قرآن، خداوند او را "خلیل الله" (دوست ویژه خدا) نامیده است:

**﴿وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا﴾ (النساء: ۱۲۵)

- در برخی روایات، از او نیز به عنوان "حبیب الله" یاد شده است.

داستان

هنگامی که خدای تبارک و تعالی پرده ها را از جلوی دیدگان ابراهیم خلیل کنار زد، نوری را در کنار راست عرش الهی دید .‌عرض کرد الهی و ما هذا النور؟ این نور چیست ؟ خطاب آمد نورُ محمدِِ صلی الله علیه و آله و سلَّم. صَفوَتی من خَلقی نور برگزیده ی من محمد است از خَلقم .

در کنارش نور دیگری دید عرضه داشت: خدایا آن نور کیست؟ خطاب آمد : نورُ علی ابن ابیطالب علیه السلام ، آن نور علی ابن ابیطالب است ، و اِلی جمعهما ثَلاثَه انوار، سه نور دیگر دید در کنار آن دو نور ؛ گفت الهی این انوار چه کسانی هستند ؟ خطاب آمد نور فاطمه و دو فرزندش حسن و حسین . در کنار آن انوار نُه نور دیگر دید ، گفت الهی این انوار چه کسانی هستند ؟ خطاب آمد هولاء الائمَّه من وُلد علی و فاطمه . اینها ائمه اند از علی و فاطمه هستند.

در اطراف این انوار نورهای فراوانی را دید، که تعداد آنها قابل احصا و شمارش نبود. گفت خدایا اینها کی اند ؟ خطاب آمد : این انوار شیعیان علی ابن ابیطالب است .

🔷 ابراهیم خلیل گفت خدایا به چه نشانه ای این شیعیان شناخته می شوند ؟ خطاب آمد : اینها اهل ۵۱ رکعت نماز هستند . یعنی شیعه ی علی ابن ابیطالب اهل نوافل است ، نوافل را که بخوانید جمع کنید با نماز واجب می شود ۵۱ رکعت. اینها نافله هایشان هم ‌می خوانند شیعه ی علی نمازش قضا نمی شود.

💠 حدیث داریم: امتَحَنوا شیعتنا عند مواقیتَ الصلاه. شیعه ی علی را می خودهی امتحانش کنی هنگام نماز امتحانش کن. که موذن اذان می گوید این دنبال نمازش است بدان شیعه هست علامتی از شیعه در او هست. اگر نه از آنهاست که ماه رمضان تمام می شود می بوسد همه را می گذارد کنار ، شیعه ی علی نیست .

علامت دیگرشان این است که بسم‌الله الرحمن الرحیم را در نماز خود بلند می گویند . یکی از فرق های نماز شیعیان با سنی ها همین است . بسم الله را بلند می گویند .

دیگر فرمودند: و القنوت قبل الرکوع، شیعه ی علی قبل از رکوعش قنوت دارد . سُنی ها این هم ندارند .

دیگر ؛ وَ التَّخَتُّمُ فِي الْيَمِينِ، انگشترهایشان را به دست راستشان می کنند.

♦️در این هنگام ابراهیم خلیل دستانش را بلند کرد گفت اللهم اجعلنی شیعه امیرالمومنین؛ گفت خدایا من را شیعه ی علی قرار بده